Te 1946. godine, SAD su izvele niz testova sa atomskim bombama na Bikini atolu u Tihom okeanu. Operacija Crossroads bila je monumentalna vojna akcija koja je zahtevala angažman ogromnog broja resursa i ljudi. Preko 42.000 ljudi, 250 brodova i 150 aviona bili su uključeni u pripremu, izvođenje, nadgledanje, beleženje i analizu ovih nuklearnih testova.
Osnovni cilj ovih testova bio je razumevanje kako nuklearno oružje utiče na brodove, kako bi se razvijale strategije zaštite flote u eri nuklearnog oružja. Testovi su bili previše opasni za posmatranje iz običnih aviona, pa su američki naučnici i inženjeri razvili prve daljinski upravljane bespilotne letelice koje su mogle da lete u zoni eksplozije i da šalju podatke i snimke. Ove bespilotne letelice su bile pioniri i imale su važnu ulogu u prikupljanju informacija o efektima atomske bombe, ali i u testiranju izdržljivosti aviona u nuklearnom okruženju.
Dronovi su bili modifikovani bombarderi B-17 i Grumman Hellcats koji su imali posebne kamere i instrumente za merenje radijacije, pritiska i temperature. Hellcats su bili lansirani katapultima sa nosača aviona a po obavljenoj misiji su sletali na piste na obližnjem ostrvu. Oni su bili upravljani sa zemlje ili iz drugih aviona koji su leteli na sigurnoj udaljenosti. Dronovi su imali i posebne oznake koje su im pomagale da se razlikuju od običnih aviona.
Bespilotne letelice su bile deo operacije pod nazivom Crossroads, koja je imala za cilj da testira uticaj atomske bombe na ratne brodove, podmornice, avione i drugu opremu. Operacija je obuhvatala dve eksplozije: Able i Baker. Prva eksplozija, Able, je bila vazdušna detonacija bombe od 23 kilotona iznad lagune Bikini atola 1. jula 1946. godine. Bomba je bila istog tipa kao ona koja je bačena na Nagasaki 1945. godine, sa snagom od 23 kilotona TNT-a. Imala je nadimak Gilda, po liku Rite Hayworth iz filma Gilda iz 1946. godine. Bomba je bačena iz bombardera B-29 Dave’s Dream i eksplodirala je na visini od 158 metara iznad ciljne flote od 95 brodova. Međutim, bomba je promašila cilj za oko 650 metara, pa je prouzrokovala manje štete nego što se očekivalo. Od 95 brodova, samo pet je potopljeno odmah nakon eksplozije Able, a još nekoliko je oštećeno ili kontaminirano. Među potopljenim brodovima su bili nosač aviona USS Saratoga i japanski bojni brod Nagato. Eksplozija Able je bila prva nuklearna eksplozija koja je javno najavljena unapred i kojoj su prisustvovali posmatrači, uključujući veliki broj novinara i stranih zvaničnika. Eksplozija je snimljena sa više od 700 kamera i merena sa više od 5000 mernih uređaja.
Druga eksplozija, Baker, je bila podvodna detonacija bombe od 21 kilotona ispod površine lagune 25. jula 1946. godine. Bomba je bila istog tipa kao ona koja je bačena na Nagasaki 1945. godine, sa snagom od 23 kilotona. Imala je nadimak Helen of Bikini, po liku iz grčke mitologije. Bila postavljena ispod plovila LSM-60 koje je bilo usidreno u sredini ciljne flote od 95 brodova. Bomba je detonirana 25. jula 1946. godine na dubini od 27 metara ispod površine vode. Eksplozija Baker je prouzrokovala ogromnu vodenu pečurku koja se uzdigla do visine od oko 600 metara i širine od oko 300 metara. Eksplozija je takođe stvorila veliki talas koji je potopio ili oštetio većinu brodova u blizini. Eksplozija Baker je bila mnogo opasnija od eksplozije Able, jer je izazvala veliku kontaminaciju radioaktivnom vodom koja se raspršila na brodove i ostrva u atolu.
Za obe eksplozije, dronovi su bili raspoređeni u tri grupe: piloti, posmatrači i ciljevi. Piloti su bili dronovi koji su leteli direktno u zonu eksplozije i snimali je kamerama. Posmatrači su bili dronovi koji su leteli na većoj udaljenosti i merili radijaciju i druge parametre. Ciljevi su bili dronovi koji su bili parkirani na pistama ili na brodovima i služili kao zamena za prave avione.
Dronovi su imali različite sudbine nakon eksplozija. Neki od njih su uspešno preživeli i vratili se na bazu, dok su drugi bili uništeni ili izgubljeni. Na primer, jedan od aviona koji je snimao eksploziju Able je bio pogrešno identifikovan kao neprijateljski avion i oboren od strane američkog lovca. Jedna od bespilotnih letelica koja je merila radijaciju nakon eksplozije Baker je bila toliko kontaminirana da je morala biti spaljena.
Dronovi koji su pratili testiranja na Bikini atolu su bili pioniri u oblasti bespilotnih letelica. Oni su pokazali da je moguće koristiti bespilotne letelice za opasne i teške zadatke koji bi bili previše rizični za ljude.
Kommentare